“مست عشق”، ماجرای یک کلیشه شکنی در سینما

در شرایطی که تصور می‌شد ذائقه مخاطبان به‌سمت موضوعات سطحی و صرفاً خنده‌دار بودن به‌هرقیمتی رفته است، اما مست عشق نشان داد که اگر سوژه‌های غیرکمدی به‌درستی کاویده و انتخاب شوند، جا برای استقبال گیشه از آنها باز است.

مروری بر ساخت آثار سینمایی در چند سال اخیر، یک حقیقت مهم را فاش می‌کند و آن هم اقبال خوب مخاطبان از فیلم‌های کمدی است. فروش بالای آثار طنز در چند سال اخیر، این پیام را به سینماگران داد که ساخت فیلم‌های کمدی می‌تواند تضمین‌کننده بازگشت هزینه‌های تولید آن باشد.

اوج این اتفاق را می‌توان در سال ۱۴۰۲ دید؛ جایی که کمدی‌ها نبض گیشه را به‌دست گرفتند و سهم بسیار زیادی از رکوردشکنی سینما در سال ۱۴۰۲ (با ۲۸ میلیون مخاطب و حدوداً ۱۲۰۰ میلیارد فروش) مرهون وجود آنها شد. «فسیل»، «هتل»، «هاوایی»، «شهر هرت» و «ویلای ساحلی» در مجموع با فروشی به‌میزان ۸۳۰ میلیارد تومان توانستند سهم ۷۰درصدی از این رکوردشکنی را از آن خود کنند تا توجه دست‌اندرکاران سینما به ساخت فیلم‌های کمدی بیش از پیش جلب شود.

فارغ از پرداختن به چرایی و ریشه استقبال از فیلم‌های کمدی که خود موضوع مفصل دیگری است، یک موضوع مهم قابل طرح و بحث است؛ «آیا قرار است سینمای ایران در فیلم‌های کمدی خلاصه شود و شاهد تک‌ژانری باشیم؟»

جدول فروش گیشه در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۳ باز هم در حال دامن زدن به پرسش فوق بود و رکوردشکنی‌های «تمساح خونی» و فروش بالای آن باز هم یادآوری می‌کرد که فعلاً جایی برای ورود فیلم‌های غیرکمدی به پرده سینما نیست(!)، اما حضور «مست عشق» ساخته حسن فتحی در صف اکران از نخستین روزهای اردیبهشت ماه، این گزاره را کمرنگ کرد. مست عشق از ۵ اردیبهشت ماه اکران شد و تا امروز (یعنی بعد از گذشت حدوداً ۱۰ روز) بیش از ۴۶ میلیارد فروخته است.

این میزان فروش، مست عشق را در رتبه دوم فیلم‌های غیرکمدی از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا امروز قرار داده است، آن هم در شرایطی که رتبه نخست در اختیار انیمیشن «بچه‌زرنگ» با فروش ۶۳ میلیارد تومان است و به‌نظر می‌رسد با ادامه روند فعلی فروش مست عشق، این فیلم می‌تواند رتبه نخست را از آن خود کند.

مست عشق و تابوشکنی در گیشه

یکی از ابعاد قابل بحث درباره مست عشق این است که فیلم جدید حسن فتحی یادآوری کرد؛ “سینمای ایران تنها منحصر در دست کمدی‌سازان نیست و حتماً سوژه‌ها و موضوعات دیگری هستند که می‌توانند اقبال مردم را به خود جلب کنند.”

در شرایطی که تصور می‌شد ذائقه مخاطبان هنر هفتم در کشورمان به‌سمت موضوعات سطحی و صرفاً خنده‌دار بودن به‌هرقیمتی رفته است، اما مست عشق نشان داد که اگر سوژه‌های غیرکمدی به‌درستی کاویده و انتخاب شوند، جا برای استقبال گیشه از آنها باز است. مست عشق سراغ یکی از مفاخر شعر و ادب ایران می‌رود و داستان زندگی چهره‌ای را روایت می‌کند که برای اکثر ایرانیان نام‌آشناست، اشعارش بارها و بارها در کتاب‌های فارسی دانش‌آموزان، برنامه‌های تلویزیونی و ترانه‌های خوانده‌شده توسط خوانندگان ایرانی بازخوانی شده و حس‌وحال علاقه‌مندان به ادب را دگرگون ساخته است.

اهمیت ساخت فیلمی نظیر مست عشق را باید از این جهت مورد بررسی قرار داد که راهی برای ساخت آثار سینمایی دیگری از مفاخر فرهنگ و ادب ایران باز می‌کند و این نوید را به دست‌اندرکاران سینما به‌ویژه تهیه‌کنندگان می‌دهد که برای جلب نظر مخاطب و کشاندن او به سالن سینما، به‌جز ساخت فیلم طنز، می‌توان سراغ موضوعات دیگر هم رفت، به‌ویژه اگر این موضوع برگرفته از زندگی چهره‌های محبوب ایرانی مخصوصاً اهالی ادب و شعر باشند.

استاد مشهور ادبیات پارسی چه گفت؟

میرجلال‌الدین کزازی که از اساتید زبان و ادبیات فارسی است، در حاشیه اکران خصوصی مست عشق نکات مهمی را مورد اشاره قرار می‌دهد، او گفت: «از نگاهی فراخ و فراگیر، دید و داوری من درباره این توژینه داستانی یا فیلم این است که دست‌اندرکاران و پدیدآورندگان آن در کار هنری که می‌خواسته‌اند کرد، کامدار بوده‌اند، توانسته‌اند به آن آماج‌ها و آرمان‌هایی که در سر می‌پرورده‌اند، دست بیابند. از این دید این فیلم یکی از اندک فیلم‌هایی است که من از دیدن آن، از آغاز تا انجام فیلم، شادمان و خشنود بودم. دم‌های دلپذیری را من به‌هنگام دیدن فیلم گذرانیدم اما چند ویژگی  بیشتر بر من کارگر افتاد؛ به‌جز کارگردانی که هرچه در فیلم می‌گذرد به‌راستی به‌گونه‌ای به او بازمی‌گردد زیرا اوست که سررشته‌ها را در دست دارد، خُنیا یا موسیقی فیلم بسیار بشکوه، کارساز و اثرگذار بود، به‌همان‌سان فیلم‌برداری آن، سه دیگر، آوابرداری این فیلم، از دید فنی این سه، نمود بیشتری در چشم من داشت.»

ساخت فیلم درباره نظامی؛ ادامه یک درک صحیح فرهنگی؟!

اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد که در ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی بین‌فرهنگی در باکو حضور داشت از ساخت فیلم سینمایی درباره یکی دیگر از مفاخر ادبیات ایران و جهان خبر داد و گفت: فیلم سینمایی «حکیم نظامی» با همکاری وزارت فرهنگ جمهوری آذربایجان ساخته می‌شود.

او تأکید کرد که قرار است برای مشاهیر ادبیاتی، فیلم‌های مشترک تولید شود و گفت: “در ترکمنستان برای مختوم‌قلی فراغی همین کار را می‌کنیم، در پاکستان نیز برای اقبال لاهوری کاری را در دست اقدام داریم؛ در سفر هفته گذشته به پاکستان برادران و خواهران پاکستانی به‌ویژه در شهر لاهور از این موضوع استقبال کردند. ساخت مجموعه جدیدی را برای حکیم نظامی آغاز می‌کنیم؛ در همین راستا از همکارانم در وزارت فرهنگ جمهوری آذربایجان دعوت کردیم تا ما را در ساخت فیلم سینمایی دراین‌باره کمک کنند.”

اگر حرف‌های وزیر ارشاد جامه عمل بپوشد و ساخت فیلمی درباره حکیم نظامی جدی و عملیاتی شود، شاهد ادامه یک سیاست‌گذاری صحیح فرهنگی خواهیم بود.